ارائه پیشنهادات برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار

به گزارش صندلی سبز؛ نشست کارگروه توانمندسازی زنان سرپرست خانوار کمیسیون اجتماعی با حضور مسئولان دستگاه‌های مربوطه اعم از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی، بنیاد برکت، بنیاد علوی، بنیاد کرامت آستان قدس رضوی، قرارگاه خاتم الاوصیا، بنیاد کرامت امام رضا و بنیاد احسان و فاطمه رحمانی  عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی و به ریاست فاطمه قاسم‌پور برگزار شد.

فاطمه قاسم پور با اشاره به تکالیفی که در تبصره 16 در حوزه اشتغال زایی با اولویت زنان سرپرست خانوار برعهده دستگاه‌ها و نهادهای مختلف قرار داده شده است، گفت: لازم است در این حوزه به یک نگاه جامعی در خصوص طراحی الگوی اقدام و عمل برسیم بنابراین دستگاه های مختلف در رابطه با اقداماتی که در حوزه توانمندسازی زنان سرپرست خانوار انجام داده اند، گزارش دهند.
رئیس کمیته توانمندسازی زنان سرپرست خانوار کمیسیون اجتماعی مجلس، ادامه داد: از تعداد 2 میلیون و 400 هزار زن سرپرست خانوار دهک های کمتر برخوردار، یک میلیون و 300 هزار نفر از خدمات حمایتی دستگاه ها بهره مند شده و یک میلیون و 100 نفر فاقد بهره مندی از خدمات حمایتی هستند ضمن اینکه نیازهای زنان سرپرست خانوار متفاوت بوده اما همگی در نداشتن درآمد مشترک هستند.
وی تصریح کرد: به رغم حمایت های دستگاه های حمایتی از این قشر اما 50 درصد زنان سرپرست خانوار دهک های یک تا 4 از اقدامات حمایتی این دستگاه ها بی بهره هستند که این امر می طلبد دولت نیز در جهت کمک به این زنان اهتمام ویژه ای داشته باشند.
قاسمپور یادآور شد: هم اکنون یکی از دغدغه های موجود در حوزه ساماندهی زنان سرپرست خانوار این است که با چه الگوی اقدام و عملی بتوان وضعیت معیشتی آن ها را ارتقاء داد بنابراین تصمیم گرفتیم برای تحقق این مهم یک تقسیم کاری برای دستگاه ها ایجاد کرده و این الگوی ملی را براساس آن طراحی کنیم.
قاسمپور خاطرنشان کرد: اگر قرار است زنان سرپرست خانوار به طرز مطلوبی مورد حمایت و توانمندسازی قرار گیرند باید با کمک گروه‌های مردمی محقق شود ضمن اینکه حمایت از آن ها تنها نباید در قالب مالی بوده بلکه باید از ابعاد عاطفی، آموزشی و ارائه خدمات مشاوره ای نیز مورد توجه قرار گیرد.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت تقسیم کار بین دستگاه های مختلف، عنوان کرد: ما باید از ظرفیت بنیاد علوی، بنیاد احسان، قرارگاه امام رضا (ع) و قرارگاه خاتم الانبیاء، کمیته امداد و سازمان بهزیستی که دغدغه حمایت از این زنان را دارند در جهت ارتقاء وضعیت آن ها بهره مند شویم.

قاسم پور افزود: پوشش بیمه تامین اجتماعی پیشنهاد خوبی برای حمایت از زنان سرپرست خانوار بوده اما برای زنانی که از سن پایینی برخوردار هستند می تواند مانعی در مسیر اشتغال آن ها باشد بنابراین باید برای افرادی که در سن کار قرار دارند زمینه اشتغالشان فراهم شود.
وی در ادامه از نماینده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خواست تا گزارشی از روند اجرای پنجره واحد برای ساماندهی زنان سرپرست خانوار ارائه دهد.
رئیس فراکسیون زنان مجلس با بیان اینکه براساس خوداظهاری تاکنون مشخصات 3.5 میلیون زن سرپرست خانوار به ثبت رسیده و روز به روز این آمار در حال افزایش است، یادآور شد: در تبصره 16 آمده است مجموعه هایی که از ظرفیت اشتغال زایی برخوردار هستند باید حداقل 50 درصد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش دستگاه های حمایتی را به کار گیرند ضمن اینکه برای اولین بار در تبصره 14 قانون بودجه ردیف جداگانه ای برای این زنان تعیین شده است، با تاکید بر اینکه با همراهی نهادهای مردمی تا پایان سال 1400 بتوانیم به یک الگوی مناسبی در حوزه ساماندهی این زنان دست یابیم.
وی افزود: یکی از نگرانی هایی که در حوزه ساماندهی زنان سرپرست خانوار وجود دارد این است که اشتغال زایی برای آن ها پایدار نیست و این موضوع مهمی است چرا که نحوه ارائه این نوع خدمات معمولا همراه با زنجیره ارزش نیست و متاسفانه از این قشر شریف به عنوان نیروی ارزان قیمت استفاده می شود بنابراین باید ارتقاء آن ها به گونه ای باشد که کرامتشان حفظ شود.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، ضمن تاکید بر اینکه نشست آینده این کمیته با میزبانی بنیاد برکت انجام خواهد شد، تصریح کرد: اولین اقدام در جهت ساماندهی زنان سرپرست خانوار و تکمیل الگوی اقدام و عمل در این زمینه باید این باشد که مجموعه هایی که قدمت بیشتری در این حوزه دارند الگوهایشان را با ما به اشتراک بگذارند تا بتوانیم در این زمینه به یک نگاه مشترک برسیم همچنین باید زمینه دسترسی دستگاه ها به بانک رفاه ایرانیان فراهم شود.

استفاده از ظرفیت استان‌ها برای تکمیل الگوی اقدام و عمل
در ادامه علی آبادی از طراحان الگوی اقدام و عمل در حوزه ساماندهی زنان سرپرست خانوار، افزود: این الگو برای توانمندسازی و حمایت از این افراد طراحی شده ضمن اینکه مطالعاتی که در این زمینه شکل گرفته نشان می دهد به رغم زحماتی که دستگاه‌های حمایتی برای ساماندهی از این قشر کشیده اند اما حمایت صرف از آن ها به گسترش جمعیت هدف منتهی شده بنابراین توانمندسازی باعث کاهش آمار زنان نیازمند به حمایت این دستگاه ها منتهی می شود.
وی یادآور شد: گام اول برای طراحی این مدل شناسایی ظرفیت های بالقوه و بالافعل و گروه های کارآفرین و استارت آپ هایی که در استان های مختلف می توانند در جهت آموزش و ارائه خدمات شغلی کمک کنند صورت گرفته است ضمن اینکه ما باید براساس یک مدل جهادی بتوانیم ظرفیت های استان ها و شهرستان ها را در این زمینه در قالب یک شبکه به یکدیگر متصل کنیم.

2 نقص موجود در حوزه ساماندهی زنان سرپرست خانوار
در ادامه خدرویسی معاون سلامت و خانواده کمیته امداد امام خمینی ضمن قدردانی از مجلس برای ارتقاء وضعیت زنان سرپرست خانوار در قانون بودجه 1400، افزود: ما در ایران در حوزه ساماندهی این زنان با 2 نقص مواجه هستیم که تاکنون برای آن ها چاره اندیشی نشده است به این صورت که اطلاعات اقتصادی خانوارها با ضریب خطای 20 درصدی در هیچ پایگاه اطلاعاتی ثبت نشده همچنین سامانه ای وجود ندارد که نحوه ارائه خدمات حمایتی به این افراد در آن ثبت شده باشد.
وی افزود: ما در کمیته امداد به عنوان متولی این بخش به دنبال تکمیل این دو فرآیند هستیم کما اینکه در حوزه شناسایی آن ها سامانه رفاه ایرانیان و سامانه های سایر دستگاه های دارای صلاحیت فعال در این زمینه را به یکدیگر وصل کرده ایم که در پی آن اطلاعات موردنظر با ثبت کد ملی افراد قابل دسترسی خواهد بود.
نماینده کمیته امداد امام خمینی یادآور شد: انتظاری که در این حوزه از مجلس داریم این است که متولی ساماندهی زنان سرپرست خانوار در کشور را مشخص کنند، همچنین پیشنهاد می دهیم بهترین و ماندگارترین خدماتی که می توان به آن ها ارائه داد بهره مندی از بیمه تامین اجتماعی است تا این زنان بتوانند مستمری دریافت کنند.
وی تاکید کرد: ما طی تفاهم نامه ای 50 هزار نفر از همسران زندانیان را تحت پوشش بیمه قرار دادیم.

بی‌توجهی به زنان بدسرپرست یک معضل جدی است
در ادامه مسعودی فرید از سازمان بهزیستی حاضر در این نشست، افزود: بی‌توجهی به زنان بدسرپرست یک معضل جدی است ضمن اینکه فراگیر شدن بیمه تامین اجتماعی موضوعی است که شیوع کرونا، توجه جدی به آن را یادآوری کرد.
وی تصریح کرد: بالای 70 درصد زنان سرپرست خانوار، همسرشان به دلیل بیماری های قلبی عروقی، تصادفات و یا سرطان فوت کردند ضمن اینکه سالانه 120 هزار خانوار به این قشر اضافه می شوند که در قالب برنامه ای جامع می توان از آن پیشگیری کرد.
نماینده سازمان بهزیستی تاکید کرد: هم اکنون حدود 30 درصد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش دستگاه های حمایتی یا دارای معلول بوده و یا خود معلولیتی دارند که برای حمایت از آن ها و ممانعت از هدررفت منابع باید به یک ادبیات مشترکی در حوزه ساماندهی آن ها برسیم.

راه‌اندازی 118 هزار طرح اشتغال خانگی در حمایت از زنان سرپرست خانوار
در ادامه رضایی معاون اشتغال بنیاد برکت، افزود: ما 118 هزار طرح اشتغال خانگی راه اندازی کردیم که 40 درصد آن مربوط به بانوان است، همچنین برای 6 هزار و 800 سرپرست خانوار اجرا شد که این تعداد تا پایان سال به 10 هزار نفر می رسد.
وی افزود: با توجه به اینکه بند الف تبصره 18 منابع 32 هزار میلیارد تومانی برای این بخش تعیین کرده باید مدلی ارائه شود که همگی با هم در جهت ساماندهی این قشر حرکت کنیم.
در ادامه استادآقا، مدیرعامل بنیاد کرامت آستان قدس رضوی افزود: حمایت نیازمندان در این حوزه باید براساس اولویت بندی صورت بگیرد ضمن اینکه بانک رفاه باید اطلاعات دقیقی در این زمینه ارائه دهد بنابراین تحقق این مهم به حمایت مجلس نیاز دارد.
وی افزود: ایجاد پیوست های فرهنگی و اجتماعی به ویژه برای زنان کمتر از 30 سال از دیگر اقداماتی است که باید در این حوزه انجام شود،  همچنین باید از ظرفیت های موجود قانونی در جهت توانمندسازی این زنان استفاده شود چرا که آموزش فنی و حرفه ای بسیار گران قیمت بوده و باید تدابیری در جهت ارائه این خدمات به صورت رایگان به زنان سرپرست خانوار اندیشیده شود.
نماینده بنیاد کرامت آستان قدس رضوی ضمن یادآوری اینکه باید در پنجره واحد بهره مندی از ظرفیت خیریه ها و گروه های جهادی نیز دیده شود، تاکید کرد: ما برای توانمندسازی این قشر اجرای یک مدل اشتغال پایدار را اجرا کردیم کما اینکه در این زمینه با سازمان میراث فرهنگی تفاهم نامه ای ایجاد کرده و اجرای آن را از 8 استان آغاز کردیم و اجرای آن برای 8 استان دیگر را در دستورکار داریم.
در ادامه دهقان مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی، افزود: ما سال گذشته در این سازمان از 2 هزار و 100 میلیارد اعتباری که از محل تبصره 16 تخصیص داده شده بود، برای ارائه تسهیلات وام 50 میلیون تومانی به این قشر استفاده کردیم که 41 هزار نفر از آن بهره مند شدند اما رفع مشکل تضامین بانکی از جمله موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد همچنین در حوزه پیشگیری 590 میلیارد تومان اعتبارات توزیع شد.
وی افزود: مشکل کنونی کشور ایجاد اشتغال برای این زنان نیست بلکه زنجیره های ارزش و تامین شکل نمی گیرد که می طلبد بنیاد برکت کمک کند تا این زنجیره ها در 5 کسب وکار شکل بگیرد.

اشتغال تنها دغدغه زنان سرپرست خانوار نیست
در ادامه نورمحمدی نماینده قرارگاه خاتم الاوصیا حاضر در این نشست، افزود: اشتغال تنها دغدغه زنان سرپرست خانوار نیست بلکه باید تامین نشاط، امید، حمایت معنوی آن ها نیز مورد توجه قرار گیرد.

ضرورت رفع تضامین بانکی در ارائه تسهیلات به زنان سرپرست خانوار

در ادامه رمضانی مدیرکل اشتغال کمیته امداد حاضر در این نشست، افزود: تضامین بانکی در شرایطی که سقف ارائه تسهیلات وام براساس تبصره 16 و مصوبه شورای پول و اعتبار برای افراد به 100 میلیون تومان افزایش یافته باید رفع شود هر چند ما صندوق ضمانت را برای آن ها ایجاد کردیم اما مجلس باید در جهت تامین اعتبارات لازم برای آن از ما حمایت کند.
رمضانی یادآور شد: برخی از این زنان شرایط ورود به محیط کسب و کار را ندارند بنابراین راهبری شغلی راهبرد اصلی در این حوزه است، از سوی دیگر تمامی استان ها باید مکلف شوند که فعالان اقتصادی را شناسایی کرده و در جهت راه اندازی کسب وکار خرد برای این زنان از ظرفیت آن ها بهره مند شوند.

لزوم ایجاد مشاغل پاره وقت برای زنان سرپرست خانوار دارای فرزند
در ادامه کرم از بنیاد علوی افزود: مهم ترین چالش زنان سرپرست خانوار و دارای فرزند این است که تمام زمان خود را باید به فعالیت در یک شغل اختصاص دهند بنابراین باید براساس قوانینی که برای کارگاه ها، صنایع تبدیلی و کارخانجات وجود داشته، شرایطی را برای ایجاد اشتغال در زمان کوتاه برای آن ها فراهم شود از سوی دیگر این زنان نیز باید از ظرفیت وام ازدواج بهره مند شوند.

مشکلات زنان سرپرست خانوار باید اولویت‌بندی شوند
در ادامه اختری از بنیاد کرامت امام رضا (ع)، افزود: مشکلات زنان سرپرست خانوار باید اولویت بندی شده و براساس آن ها خدمات دریافت کنند ضمن اینکه خدمات باید براساس نظام مسائل فردی، خانوادگی، حقوقی، اجتماعی، معیشت و اقتصادی باشد.
وی با بیان اینکه یک نگاه سیستماتیک در این حوزه وجود ندارد، از نبود تعریف یکپارچه در حوزه زنان سرپرست خانوار و وجود نگاه های متفاوت به آن ها که اغلب مسئله محور جلو می رود و باعث ایجاد حلقه های مفقوده، موازی کاری نهادها در این حوزه شده است انتقاد کرد و یادآور شد: نگاه های سیاست زده باعث می شود به دلیل موضوع برابری جنسیتی حقوق این قشر تضییع شود همچنین نبود تنظیم گر مانع از انجام اقدامات واحد در این حوزه شده است بنابراین پیشنهاد می دهم براساس تجربه نگاری از الگوهای موفق در دنیا در جهت حمایت از زنان آسیب پذیر استفاده شود.
اختری پیشنهاد داد: مجلس از جایگاه نظارتی خود دبیرخانه ای را برای تقسیم فعالیت ها در این حوزه تشکیل دهد.

ایجاد شبکه پایش اطلاعات برای ارائه خدمات هدفمند به زنان سرپرست خانوار در کشور
در ادامه حسینی نماینده بنیاد  افزود: الگویی که ما در این زمینه طراحی کردیم شبکه سازی بوده که از طریق آن اسامی گروه های جهادی و خیریه ها ثبت شده ضمن اینکه هر استان 4 نماینده مشخص می کند که واسطه ما با جامعه هدف باشند و این طرح در چند استان به صورت پایلوت در حال اجرا است ضمن اینکه در این طرح زیست بوم ها تغییر نکرده و براساس آمایش سرزمینی با آن ها برخورد می کنیم و نتیجه آن را نیز در نشست آتی این کمیته ارائه خواهیم داد.